W pracowni mamy już trzy piece garncarskie. Teraz powstaje czwarty piec opalany drewnem, pod wcześniej wybudowanym zadaszeniem, obok kuźni. Piec będzie podłączony do wspólnego komina z paleniskiem kuzienniczym (kowalskim). Piec do wypału redukcyjnego, podziemny, opalany drewnem.

Piec będzie nam służył do redukcyjnego wypału ceramiki. Jest to piec o zwrotnym skośnym ciągu płomieni, z beczkowym sklepieniem z klińców szamotowych (skośna cegła szamotowa). Piec jest wyposażony w poprzeczne palenisko z rusztem ceramicznym, cztery luchty popielnikowe i cztery ścieżki ogniowe, pod komorą wsadową naczyń. Furta boczna do załadunku zamykana będzie płytami ceramicznymi. Całość pieca zostanie docelowo częściowo wkopana w ziemię.  Do wykończenia powierzchni pieca użyjemy masy gliniano-piaskowo-słomianej. Objętość komory wsadowej 1200 L.

I etap: Przygotowanie zaprawy zduńskiej

Jednym ze sposobów przygotowania gliny do zaprawy zduńskiej jest jej wcześniejsze wysuszenie i przesianie. Proces ten w sposób naturalny uzyskuje się po zimowym przemrożeniu i wysuszeniu w trakcie kwietniowych „suchowiejów” (nazywamy je suchymi wiatrami). Sproszkowaną glinę bez trudu można przesiać przez drobne sito. Po przesianiu glina jest moczona, a następnie zmieszana z piaskiem w odpowiedniej proporcji. Zaprawa do murowania powinna posiadać właściwości silnego przylegania i jednocześnie braku spękań w trakcie suszenia. Uzyskuje się to metodą prób i błędów, rzucając pacynę (kulkę) gliny na powierzchnię, którą mamy skleić i obserwujemy czy w trakcie suszenia, rzeczona pacyna nie odpadnie.

 

 

II etap: Budowa fundamentów pieca. Magia rzemiosła garncarskiego.

Dla garncarzy piec jest budowlą mistyczną. W piecu zachodzą przemiany, nad którymi rzemieślnik nie ma władzy. W momencie zamknięcia furty pieca, rozpoczyna się przejście gliny w ceramikę, gdzie glina wraca do stanu pierwotnego, czyli skały z której powstała.

Podwaliny pieca garncarskiego. Paweł buduje podziemny piec o zwrotnym ciągu płomieni, to oznacza że piec jest wkopany w grunt i w ten sposób przystosowany do utrzymywania beztlenowej atmosfery po wypale. Na krótkim filmie pokazujemy pierwszy etap budowy, czyli fundament z narożnikowymi wzmocnieniami. Tego typu piec wymaga intuicyjnego podejścia do procesu palenia, ogień jest mało przewidywalny, garncarz próbuje go ujarzmić w piecu. Według tradycji garncarskiej, na początku budowy garncarz „zanęca” dobre siły ofiarą zakładzinową. Tradycję tą przenieśliśmy z kręgów litewskich, gdzie Paweł uczył się wytwarzania czarnej ceramiki.

 

 

Poniżej, w zbiorczym filmie przedstawiamy trzy kolejne etapy budowy pieca:

III etap, Popielnik

IV etap , Ruszt i cokół pieca

V etap, Komora paleniskowa i ścieżki ogniowe

 

 

 

 

VI etap, ściany i furta pieca garncarskiego

W tym etapie powstały ściany pieca garncarskiego, oraz furta czyli wejście do komory wsadowej naczyń. Piec ma wysokość 1,5 metra. Objętość docelowa to ponad 1 m³. Bloki szamotowe są murowane na zaprawę gliniano-piaskową. Grubość ścian 28-36 cm, w zależności od rodzaju ściany.

 

 

 

 

VII etap, kopuła pieca garncarskiego

Film prezentujący kolejny etap: zamykamy piec od góry.

Słowa klucze:

strop beczkowy pieca garncarskiego

krzywa łańcuszkowa

krążyny i klińce

korona pieca

Krzywa łańcuszkowa jest to linia uzyskana poprzez odrysowanie swobodnie zwisającego łańcuszka, zaczepionego końcami na dwóch poziomo ustawionych punktach. Odległość między punktami jest szerokością komory pieca, zaś tzw. strzałka ugięcia to odległość wierzchołka łańcuszka od odcinka łączącego oba te punkty. Krzywa jest w praktyce stosowana do tworzenia sklepień o różnych profilach w piecach garncarskich. Uzyskany w ten sposób kształt wykorzystujemy do tworzenia tzw krążyn, czyli podpór do budowy sklepienia pieca.

 

 

VIII etap, sklepienie beczkowe pieca garncarskiego

Profil sklepienia pieca Paweł uzyskał przez przykrycie płytą trzynastu krążyn, czyli profili ustawionych równolegle do siebie. Na uzyskanym w ten sposób negatywie sklepienia, wymurował sklepienie beczkowe, z klinowatych cegieł szamotowych. Powstało samonośne przykrycie pieca odporne na znaczną rozpiętość temperatur panującą we wnętrzu pieca garncarskiego podczas prowadzenia procesu wypału.

Na filmie Paweł wbija ostatni kliniec, czyli zwornik zamykający sklepienia beczkowe.

Kolejny etap to wymurowanie systemu kanałów dymowych, wraz z szybrem rurowym, służącym do zamykania pieca, przy wypale redukcyjnym.